In het Activiteitenbesluit zijn normen opgenomen voor wat betreft geluidhinder voor kwetsbare objecten, zoals woningen. Deze normen komen neer op een geluidsniveau van maximaal 47 dB overdag (Lden) en van 41 dB in de nachtelijke uren (Lnight). Bij het vaststellen van een bestemmingsplan worden deze normen uit oogpunt van een goede ruimtelijke ordening ook vaak aangehouden. Voor recreatiewoningen gelden deze normen echter niet.

Maar wat te doen met qua geluid al overbelaste gebieden? En hoe zit het bijvoorbeeld met de rechten van recreanten, die een rustige vakantie willen genieten om even bij te komen van de dagelijkse hectiek?

De World Health Organisation (WHO) heeft inmiddels in Guidelines vastgesteld dat een geluidsbelasting van meer dan 45 dB bij windturbines zou kunnen leiden tot gezondheidsproblemen van omwonenden. Het RIVM heeft de bevindingen van de WHO in een eigen rapportage onderschreven.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (hierna: Raad van State) heeft in een tweetal recente uitspraken van 25 november 2020 en 2 december 2020 onder meer over geluidsnormen geoordeeld. In de ene zaak gaat het om nieuw te plaatsen, grotere windturbines en in de andere zaak om een kindcentrum met buiten spelende kinderen.

De buiten spelende kinderen

Bij de vaststelling van een bestemmingsplan door de gemeente Midden Groningen wordt een integraal kindcentrum mogelijk gemaakt. Dit kindcentrum voorziet in een basisschool met gymzalen en een peuter- en kinderopvang. Een omwonende stelt beroep in, omdat hij overlast verwacht.

De Raad van State oordeelt dat de richtafstanden (uit de VNG-brochure) tussen de woning en het bouwvlak van het kindcentrum niet worden gehaald (er zit 6 meter te weinig tussen). Van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat is ook geen sprake. Een aanbevolen grenswaarde van 45 dB voor een rustige woonwijk wordt vanwege het stemgeluid van spelende kinderen overschreden. De gemeente moet alsnog voorschriften in het bestemmingsplan opnemen, waardoor een overschrijding van de geluidsnormen ook kan worden gehandhaafd. Een enkele verwijzing naar de niet bindende toelichting van het bestemmingsplan is uit oogpunt van handhaving niet voldoende volgens de Raad van State. Ook wordt er nog op gewezen dat het Activiteitenbesluit bij stemgeluid van kinderen buiten toepassing blijft.

De windturbines

Een aantal eigenaren van recreatiewoningen en woningen hebben beroep aangetekend tegen een door de gemeente Noord Beveland vastgesteld bestemmingsplan en verleende omgevingsvergunning. Het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning maken de vervanging van windturbines door nieuwe, grotere windturbines met meer vermogen in de directe nabijheid mogelijk. Zij vrezen een verdere verslechtering van hun leefomgeving, te meer omdat het ongeveer twee jaar gelden door de bestuursrechter in de directe omgeving al is toegestaan om voor een ander windturbinepark nieuwe, grotere windturbines op te richten.

De Raad van State stelt voorop dat de recreatiewoningen qua geluidsbelasting in het Activiteitenbesluit geen status hebben. De gemeente dient uit oogpunt van een goede ruimtelijke ordening de gevolgen van de windturbines echter wel te betrekken bij het verblijfsklimaat. Daarbij wordt aansluiting gezocht bij de normen uit het Activiteitenbesluit (van 47 dB Lden en 41 dB Lnight). Alhoewel deze normen voor een deel van het park worden overschreden blijft de geluidsbelasting acceptabel.

Dat cumulatief sprake is van een akoestische omgeving die kan worden gekwalificeerd als redelijk tot tamelijk slecht is volgens de Raad van State eveneens acceptabel, omdat het gaat om duurzame energie en sprake is van een concentratiegebied voor het grootschalig opwekken van windenergie.

Ook wordt geoordeeld dat er in de wetenschap geen eenduidigheid bestaat over de vraag of geluid effect heeft op de gezondheid van mensen. De gemeente mocht zich dan ook baseren op ten opzichte van de hiervoor genoemde WHO-Guidelines en de rapportage van het RIVM gedateerde inzichten over de gevolgen van laagfrequent geluid voor de gezondheid.

Er is geen strijdigheid met het internationaal verankerde recht op respect voor het privéleven (art. 8 EVRM). Daarvoor moet sprake zijn van ernstige geluidsoverlast, dat een betrokkende ernstig in zijn gezondheid treft of belemmert in zijn woongenot. Daarvan is volgens de Raad van State geen sprake (ondanks de gelijkstelling door de Europese rechter van eigenaren van recreatiewoningen en woningen en het aansluiten bij de WHO-Guidelines voor het vaststellen van die overlast).

Een kort vergelijk

Het verschil in benadering is beide zaken is opvallend. Met name daar waar het gaat om eventuele rechtsbescherming. De omwonende dient van de Raad van State een beroep te kunnen doen op handhaafbare voorschriften in het bestemmingsplan, terwijl de recreërende eigenaren van recreatiewoningen met lege handen blijven staan. Zij kunnen niet terugvallen op het Activiteitenbesluit of het bestemmingsplan.

Meer weten, neem contact op.